اینترنت اشیاء چیست؟

اینترنت اشیا ترجمه‌ی واژه‌ی انگلیسی Internet of Things است که به اختصار IoT گفته می‌شود. البته معنای تحت‌اللفظی آن «اینترنت چیزها» است.

این چیزها می‌توانند محصولات خانگی برقی مثل یخچال و مایکروفر و ماشین لباسشویی باشند یا سیستم روشنایی و گرمایش و سرمایش خانه. هرچیزی که کلید روشن و خاموش داشته باشد و نیاز باشد از دور قابل‌کنترل باشد می‌تواند به دنیای اینترنت اشیاء متصل شود.

شرکت معروف گارتنر (فعال در حوزه مشاوره مدیریت) در سال ۲۰۱۸ گفته بود که سال ۲۰۲۰، ۲۶ میلیارد دستگاه به اینترنت متصل می‌شود.

شرکت تحلیلگر فناوری IDC هم پیش‌‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۲۵،  ۴۱.۶ میلیارد دستگاه به اینترنت اشیا متصل شوند. در این تحلیل صنعت و به طور خاص صنعت خودرو بیشترین سهم را خواهند داشت و در مرحله‌ی بعدی خانه‌های هوشمند خواهند بود که در شبکه‌ی جهانی اینترنت اشیاء عضو فعال خواهند بود.

اینترنت اشیاء چه زمانی به واقعیت می‌پیوندد؟

احتمالا تا اینجا از آینده‌ی جهان تصویری برای خود ساخته باشید. واقعیت این است که جهان با اینترنت اشیا که بیشتر به دنیای فیلم‌های علمی-تخیلی شبیه است بسیار به ما نزدیک شده. اگرچه الان اینترنت اشیاء نوزاد تازه‌متولدشده‌ای است اما با سرعت زیادی به سمت بلوغ می‌رود.

ولی به‌واقعیت‌پیوستن اینترنت اشیاء مقدماتی دارد که باید توسعه داده شوند؛ یعنی تا زمانی‌که این فناوری‌های خاص توسعه پیدا نکنند و اینترنت اشیاء، از نظر اقتصادی، به‌صرفه نباشد این تکنولوژی بزرگ محقق نخواهد شد. این فناوری‌ها کدامند؟

• محصولات هوشمند

تا وسایل مورد استفاده‌ی ما در زندگی قابلیت اتصال به اینترنت نداشته باشند اینرنت اشیاء غیرممکن است. وسایل و دستگاه‌ها باید به اصطلاح هوشمند شوند؛ یعنی بتوانند به اینترنت متصل شوند و از طریق اینترنت قابل کنترل باشند و با دستگاه‌ها و وسایل دیگر ارتباط برقرار کنند (داده رد و بدل کنند).

• IP ورژن ۶

هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شود یک آدرس IP نیاز دارد. اما ساختار IP فعلی طوری است که جواب‌گوی سیل اتصال دستگاه‌های جدید به اینترنت نیست. از این رو سازمان‌های تحقیقاتی جهانی اینترنت تصمیم گرفتند نسل جدید IP  یعنی IPv6 را معرفی کنند و در آینده‌ای نزدیک آن را جایگزین IPv4 (نسخه‌ی مورد استفاده فعلی) کنند.

IP ورژن ۶ به گونه‌ای است که هر دستگاهی می‌تواند آدرس ویژه‌ی خود را داشته باشد بدون اینکه IP کم بیاید. با توسعه‌ی اینترنت و جایگزین‌شدن IP ورژن ۶ هرچه بیشتر به تحقق اینترنت اشیا نزدیک می‌شویم.

• نسل ۵ ارتباطات موبایلی

در صنعت ارتباطات رادیویی، به طور خاص شبکه‌های موبایلی، هم‌اکنون از نسل ۴ که اینرنت پرسرعت LTE را برای ما فراهم کرده است استفاده می‌کنیم. اما پهنای باند اینترنت بی‌سیم فعلی پاسخ‌گوی تعداد زیاد دستگاه‌های جدیدی که، در اینترنت اشیاء، به اینترنت متصل می‌شوند نیست. با به‌کارگیری تجهیزات و پروتکل‌های جدید امکان اتصال بیشتر وسایل الکترونیکی به اینترنت بی‌سیم فراهم می‌شود و سرعت اینترنت به صورت چشمگیری (تا ده گیگابیت بر ثانیه) افزایش خواهد یافت.

سرعت بالای نسل جدید و رفع کاستی‌های نسل قبل، مدارس، کارخانجات و شهرها را به سمت هوشمندشدن پیش می‌برد و اینترنت اشیاء را از همیشه به ما نزدیک‌تر می‌کند.

• امنیت

اما مسئله‌ی مهم دیگر، امنیت دستگاه‌هایی که به اینترنت متصل می‌شوند. اکنون که کامپیوترها و موبایل‌ها و ساعت‌های هوشمند ما به اینترنت متصل شده‌اند هزاران برنامه، اپلیکیشن امنیتی، آنتی‌ویروس و دیوارهای آتش از آنها در مقابل انواع حملات سایبری محافظت می‌کنند.

زمانی را تصور کنید که زندگی بشر روی بستر اینترنت در جریان است و کوچک‌ترین رخنه‌ای راه را برای کلاه‌برداری، دزدی و جرم‌های جدید باز می‌کند. زمانی‌که بتوان باگ‌های امنیتی موجود را به کمک فناوری‌های جدید رفع کرد به تحقق اینترنت اشیاء نزدیک‌تر شده‌ایم.

• هوش مصنوعی

برنامه‌های کامپیوتری که بتوانند بدون نیاز به میلیون‌ها خط کدنویسی، با تحلیل داده‌ها، کاری را یاد بگیرند، برنامه‌ریزی کنند و از داده‌های فراوانی که در بستر اینترنت وجود دارد نتیجه‌گیری کنند آرزوی بسیاری از برنامه‌نویسان هوش مصنوعی و رباتیک است.

با پیوستن تعداد زیاد دستگاه‌های الکترونیکی جدید که به اینترنت، داده‌های فراوانی ساخته و رد و بدل می‌شوند که تحلیل و بررسی و کنترل آنها از عهده‌ی بشر خارج است. از این رو با پیشرفت هوش مصنوعی و اپلیکیشن‌هایی که بتوانند خودشان یاد بگیرند و خانه‌ها، کارخانه‌ها، شهرها و کشورهای هوشمند را مدیریت کنند، مقدمه‌ی فراگیرشدن و توسعه‌ی اینترنت اشیاء است.

• ارزان‌ترشدن اینترنت و تجهیزات

توسعه‌ی همه تکنولوژی‌های بالا هزینه‌ی نهایی اجرایی‌کردن اینترنت اشیا را کاهش می‌دهد. هرچه زمان می‌گذرد هزینه‌ی سنسور و تجهیزات اتصال محصولات به اینترنت و خود اینترنت ارزان‌تر می‌شود و با افزایش سرعت اینترنت و افزایش زمان آنلاین‌بودن انسان‌عل و اتصال دائمی لوازم الکترونیکی هوشمند به اینترنت IoT محقق می‌شود.

—

اما آینده بشر با اینترنت اشیاء چگونه است؟ زندگی ما، شغل‌های ما، تفریح‌ها و لذت‌های ما در آینده چطور خواهند بود؟ در ادامه در مورد آینده‌ی جهان بخوانید.

اینترنت اشیاء و کسب‌وکارها

بر اساس آماری که شرکت گارتنر منتشر کرده است، در سال ۲۰۲۰، ۵.۸ میلیارد دستگاه در شرکت‌ها و صنایع به اینترنت متصل می‌شوند. خدمات رفاهی و عمومی در رده‌ی اول هستند، به جدول زیر نگاه کنید:

نقاط نهایی بازار (تعداد وسیله‌های متصل به اینترنت)
به تفکیک بخش در جهان، در واحد میلیارد

اما اینکه آیا تحولی که اینترنت اشیاء در کسب‌وکارها ایجاد می‌کند به نفع ما آدم‌هاست یا نه مسئله‌ای چالشی است. مثلا کارخانه‌ای را در نظر بگیرید که تمام دستگاه‌های الکترونیکی موجود در خط تولیدش را هوشمند می‌کند. این کارخانه‌ی هوشمند، از این به بعد، از راه دور به کمک موبایل و اپلیکیشن و اینترنت مدیریت می‌شود و داده‌های مفیدی از وضعیت تولید، میزان تولید محصول و چگونگی بالابردن راندمان در اختیار مدیر کارخانه قرار می‌دهد.

راندمان، به طرز معجزه‌آسایی، بالا می‌رود و سود هنگفتی نصیب صاحبان کارخانه می‌شود. این اتفاق بسیار خوب است؛ اما در نظر بگیرید که کارگران زیادی به خاطر هوشمندشدن کارخانه از کار بیکار می‌شوند و صفر تا صد تولید و حتی انبار و حمل و نقل محصول را ماشین‌های اتوماتیک انجام می‌دهند. در این صورت جامعه با این همه آدم بیکار چه کار می‌کند؟ اینها باید چطور کسب درآمد کنند و امورات خود را بگذرانند؟

اینترنت اشیاء و امنیت

هم‌زمان با محقق‌شدن اینترنت اشیا، دوربین‌ها و وسایل حفاظتی زیادی به اینترنت وصل می‌شوند و با توسعه‌ی تکنولوژی تشخیص چهره مردم و دولت‌ها خواهند توانست امنیت خانه‌ها، فروشگاه‌ها و شهرها را تضمین کنند. این دوربین‌های نظارت در همه‌جای زندگی بشر باعث می‌شوند هیچ‌چیز از نظرها دور نماند.

اما این اتصال همه‌چیز به اینترنت احتمال سوءاستفاده از داده‌ها و اطلاعات موجود در اینترنت و حملات خرابکارانه را بیشتر می‌کند.

اگرچه با اینترنت اشیاء کنترل همه‌چیز از راه دور برای ما فراهم می‌شود و دوربین‌ها به ما کمک می‌کنند همه‌چیز را تحت نظر قرار دهیم؛ اما امکان اینکه دیگران بتوانند به دوربین خانه‌های ما وصل شوند یا وسایل الکترونیکی ما را کنترل کنند یا با حملات سایبری داده‌های ما را بدزدند آرامش ما را سلب می‌کند.

اینترنت اشیاء و حوزه خصوصی

هر چیزی که به اینترنت متصل شود می‌تواند هک شود. تصور کنید تمام وسیله‌های خانه‌ی شما به اینترنت متصل است و شما با اپلیکیشن گوشی‌تان با آنها در ارتباطید و تمام آمار و ارقام مربوط به یخچال و مایکروفر و روشنایی و گرمای خانه در آن ذخیره می‌شود.

تصور کنید که آمار و ارقام خانه‌ی شما و خانه‌های همشهریان شما چقدر ارزشمند خواهد بود و چقدر این آمار و ارقام برای شرکت‌های تولیدکننده‌ی لوازم خانگی ارزشمندند. جذابیت و ارزش این آمار و ارقام و داده‌های تولیدشده توسط دستگاه‌های متصل به اینترنت باعث می‌شود هکرها، برای کسب سود به خانه‌های شما، حمله کنند.

اینجاست که حوزه‌ی خصوصی ما انسان‌ها، بیشتر از امروز، تهدید می‌شود.

اینترنت اشیاء و سبک زندگی

با این اوصاف، اینترنت اشیا چه تأثیری روی زندگی ما می‌گذارد؟ تصور کنید سوار ماشین هوشمند خود هستید. با دستیار صوتی ماشین گفت‌وگو می‌کنید و از او می‌خواهید که شما را از وضعیت خانه باخبر کند. در کسری از ثانیه داده‌های خانه‌ی هوشمند شما را جمع‌آوری می‌کند و می‌گوید که دمای خانه زیاد است یا شما چراغ را روشن گذاشته‌اید. سپس به راحتی می‌توانید از دستیار صوتی بخواهید چراغ‌ها را خاموش کند و خانه را خنک کند تا زمانی‌که به خانه برسید.

اینترنت اشیاء چهره‌ی شهرها را عوض خواهد کرد. شهرهایی که توسط برنامه‌های کامپیوتری یا ربات‌ها اداره خواهند شد و نظم جدیدی را برقرار خواهد کرد. نظم جدید جایگاه جدیدی هم برای ما آدم‌ها تعریف خواهد کرد؛ شغل‌های جدید، کسب‌وکارهای متفاوت، سبک زندگی منحصربه‌فرد و به طور کلی دنیای عجیب و غریب جدیدی که برای اکنون ما بیگانه و هول‌انگیز است.

در آخر

اینترنت اشیاء یک انقلاب در زندگی ما آدم‌ها محسوب می‌شود. به نظر شما اینترنت اشیاء چه تغییراتی در زندگی ما انسان‌ها ایجاد خواهد کرد؟ شما از این تکنولوژی استقبال می‌کنید یا شما را مضطرب می‌کند؟ زیر این پست بنویسید تا با هم بحث کنیم.