IPv6 چیست؟

IP ورژن ۶ (IPv6) جدیدترین نسخه‌ی پروتکل اینترنت / Internet Protocol است. IP پروتکل ارتباط در شبکه‌های کامپیوتری است که یک سیستمِ شناسایی و مکان‌یابی برای دستگاه‌ها ایجاد می‌کند تا ترافیک از طریق اینترنت هدایت شود و بسته‌های اطلاعاتی از مبدأی به مقصدی حرکت کنند.

اگر بپرسید که چرا IPv6 ساخته شد پاسخ می‌دهیم که گروه ویژه‌ی مهندسی اینترنت (IETF) برای حل مسئله‌ی محدودیت تعداد آدرس در IPv4 آن را ساخت.

چرا Ipv6 ابداع شد؟

با رشد سریع اینترنت دهه‌ی ۱۹۹۰ ، آشکار شد که تعداد دستگاه‌های قابل‌اتصال به اینترنت بیشتر از تعداد آدرس‌های موجود IPv4 است. پس IETF به فکر افتاد و از یک پروتکل جانشین رونمایی کرد؛ IPv6

IPv6 به هر دستگاه یک آدرس ۱۲۸ بیتی اختصاص می‌دهد. پس، از لحاظ نظری، تعداد ۲^۱۲۸ آدرس یا تقریباً ۳.۴ ضربدر  ۱۰^۳۸ آدرس وجود خواهد داشت. این عدد یعنی ۳۴ با سی‌وهفت تا صفر. حتی نمی‌شود به راحتی صفرهای آن را نوشت چه برسد که بتوان آن را به حروف خواند.

۳۴۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰

ساختار Ipv6

IPv6 یک عدد ۱۲۸ بیتی است؛ یعنی ۱۲۸ رقم پشت سر هم که می‌توانند فقط ۰ یا ۱ باشند. از این رو IPv6 هم مانند IPv4 عدی بر مبنای ۲ است.

۰۰۰۱۱۰۱۰۰۰۰۰۱۰۱۰۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۰۰۰۱۰۱۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۰۱۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱

اما نوشتن ۱۲۸ رقم پست‌سرهم و به خاطرسپردن آن کار بسیار سختی است؛ از این رو IPv6 را به صورت عددی ۸ بخشی در مبنای ۱۶ می‌نویسند. هر بخش که به آن Hextet گفته می‌شود با colon یا دونقطه از هم جدا می‌شوند.

عدد در مبنای ۱۶ به این معناست که هر رقم آن عدد می‌تواند ۱۶ کاراکتر باشد؛ اعدادی بین ۰ تا f. این ۱۶ عدد به ترتیب زیر هستند:

۰, ۱, ۲, ۳, ۴, ۵, ۶, ۷, ۸, ۹, a, b, c, d, e, f

تغییر عدد IPv6 در مبنای دو به این شکل است که ابتدا هر ۱۶ بیت را با دونقطه از هم جدا می‌کنند و سپس هر ۴ بیت را به یک عدد در مبنای ۱۶ تبدیل می‌کنند. مثلا عدد ۱۲۸ بیتی زیر را در نظر بگیرید که هر ۱۶ بیت آن با دونقطه از هم جدا شده است تا:

۰۰۰۱۱۰۱۰۰۰۰۰۱۰۱۰:۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۰۰۰۱۰۱:۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۰۱۱۰:۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰۱۰:۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰:۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱

در مرحلۀ بعد هر ۴ بیت را باید به یک عدد بر مبنای ۱۶ (Hex Character) تبدیل کرد:

۰۰۰۱۱۰۱۰۰۰۰۰۱۰۱۰:۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۰۰۰۱۰۱:۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۰۱۱۰:۱۰۱۰۱۱۱۱۱۰۱۰۱۰۱۰:۱۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۰۰۱۱:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰:۰۰۰۱۰۱۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱

در این حالت ما ۳۲ تا کاراکتر هگز خواهیم داشت.

از جدول زیر، که راهنمای تبدیل اعداد در مبنای ۲ به اعداد در مبنای ۱۶ است، استفاده کنید:

عدد بالا پس از اینکه هر ۴ رقم پشت‌سرهم به عدد هگز تبدیل شود به صورت زیر خواهد بود:

۲a0a:e3e3:0045:1616:afaa:e3e3:0000:1616

که بر اساس قواعد ساده‌سازی به عدد زیر تبدیل می‌شود:

۲a0a:e3e3:45:1616:afaa:e3e3::1616

مزایای IPv6

آی‌پی ورژن ۶ فقط یک آی‌پی بزرگ (larger Address Space) نیست؛ بلکه مزایای زیادی دارد که آن را تبدیل به نسل بعدی پروتکل اینترنت می‌کند.

مهم‌ترین مزایای IPv6 عبارتند از:

• very large address space / تعداد زیاد آدرس‌ها در ورژن ۶
• Auto-configuration / سیستم‌ها قادر هستند IP خود را محاسبه کنند
• No more private address collisions / هر دستگاهی می‌تواند IP منحصربه‌فرد خود داشته باشد.
• Security / امنیت بیشتر و حفاظت از حوزۀ خصوصی
• Mobility / مسیربابی راحت‌تر بسته‌های اطلاعاتی در شبکه

در یک کلام، IPv6 می‌تواند بسته‌های اطلاعاتی را با کارایی بیشتری منتقل کند، عملکرد شبکه را بهبود بخشد و امنیت را افزایش دهد. همچنین ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی را قادر می‌سازد دیتابیس‌هایشان را سبک‌تر کنند.

چه موقع IPv6 جایگزین IPv4 می‌شود؟

آدرس‌های IPv4 جدید در اکثر نقاط جهان، بین سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۸، تمام شده است؛ اما کماکان شرکت‌ها با فروش و استفاده مجدد آدرس‌های IPv4 نیازهای خود را به ipهای عمومی و ثابت رفع می‌کنند و در مواردی خاص از IP ورژن ۶ استفاده می‌کنند.

اما به نظر می‌رسد که روز مشخصی برای مهاجرت اینترنت از ورژن ۴ به ورژن ۶ وجود ندارد. پس نباید نگران باشیم که اینترنت به طور ناگهانی، چند روزی، قطع شود تا همه‌چیز برای استفاده از IPv6 آماده شود. به مرور زمان شبکه‌های بیشتر و سایت‌های بیشتری از IPv6 پشتیبانی می‌کنند و کاربران اینترنت تجهیزات خود را برای پشتیبانی از IPv6 ارتقا می‌دهند. از این رو جهان به آرامی از IPv4 دور می‌شود و به IPv6 نزدیک می‌شود.